مقدمه
در دنیای امروز ⏱️ سرعت و کارایی سیستم‌ها برای ما خیلی مهمه. کند بودن اسکن آنتی‌ویروس، مخصوصاً ESET (مثل NOD32، Smart Security یا Internet Security)، یه دردسر واقعی برای کاربران ایرانی شده.
تو این مقاله، بدون پرگویی اضافه، قدم‌به‌قدم یاد می‌گیریم چطور با یه ترفند ساده سرعت اسکن ESET رو تا ۳ برابر افزایش بدیم — بدون اینکه امنیت رو قربانی کنیم. 😎
این مقاله شامل نکات فنی، تحلیلی و کاربردی هست و مخصوص کاربران ایرانی طراحی شده که ممکنه با سیستم‌های میان‌رده و محدودیت‌های اینترنتی سروکار داشته باشند.
چرا اسکن‌ها کند می‌شوند؟
🖥️ منابع سخت‌افزاری و بار سیستم
اسکن ESET حجم زیادی فایل رو می‌خونه و پردازش می‌کنه. اگر هارددیسک شما کند باشه یا رم کم باشه، اسکن طولانی می‌شه. ضمن اینکه همزمان اجرای برنامه‌های سنگین هم سرعت اسکن رو کاهش می‌ده.
⚙️ تنظیمات پیش‌فرض و پارامترهای ThreatSense
موتور اسکن ESET برای امنیت بالا طراحی شده و پارامترهایی داره که اسکن رو عمیق ولی کند می‌کنه. تغییرات غیرصحیح یا غیرفعال‌کردن بعضی تنظیمات می‌تونه سرعت رو کم کنه.
🗂️ اسکن آرشیوها و فایل‌های ایمیل
اسکن داخل zip، rar و فایل‌های ایمیل باعث می‌شه هزاران فایل کوچک هم بررسی بشه؛ این یکی از دلایل اصلی طولانی شدن زمان اسکن هست.
اصول افزایش سرعت بدون کاهش امنیت
قبل از هر کاری، این سه اصل رو همیشه رعایت کنید:
-
🔹 Smart Optimization رو خاموش نکنید مگر کاملاً مطمئن باشید.
-
🔹 از استثناگذاری فقط برای مسیرهای امن و مشخص استفاده کنید.
-
🔹 از اولویت‌بندی اسکن استفاده کنید تا تجربه کاربری حین اسکن روان بمونه.
ترفند اصلی برای افزایش سرعت تا ۳ برابر
این ترفند ترکیبی شامل سه قدم ساده هست:
1️⃣ فعال‌سازی Smart Optimization
2️⃣ غیرفعال یا محدود کردن اسکن آرشیوها در اسکن‌های زمان‌بندی
3️⃣ اضافه کردن استثناهای عملکردی برای فایل‌ها و پوشه‌های بزرگ و مطمئن
چرا این ترفند موثره؟
-
Smart Optimization جلوی اسکن دوباره فایل‌های بدون تغییر رو می‌گیره ✅
-
محدود کردن اسکن آرشیوها باعث کاهش تعداد فایل‌های پردازش شده می‌شه 📦
-
استثناهای عملکردی بار I/O رو کم می‌کنه و زمان اسکن رو کاهش می‌ده
گام‌به‌گام اجرای ترفند روی ESET
مرحله ۱ — ورود به تنظیمات پیشرفته
-
برنامه ESET رو باز کنید
-
کلید F5 رو بزنید یا از منو به Advanced setup برید
-
به Detection engine → Real-time file system protection → ThreatSense parameters بروید
مرحله ۲ — فعال‌سازی Smart Optimization
داخل Real-time file system protection گزینه Smart optimization رو فعال کنید. این باعث می‌شه فایل‌های قبلاً اسکن شده مجدد بررسی نشوند. ✅
مرحله ۳ — محدود کردن اسکن آرشیوها
در ThreatSense parameters برای Computer scan گزینه Archives و Self-extracting archives رو بررسی کنید.
💡 پیشنهاد: در اسکن‌های زمان‌بندی‌شده محدودش کنید و برای اسکن‌های اضطراری فعال نگه دارید.
مرحله ۴ — افزودن Performance exclusions
مرحله ۵ — زمان‌بندی و اولویت اسکن
نکات تکمیلی برای کاربران ایرانی
-
💾 SSD یا HDD؟ SSD خیلی سریع‌تره، اگه دارید حتما فایل‌های مهم رو روی SSD بذارید
-
🖥️ هم‌زمانی برنامه‌ها: برنامه‌های سنگین رو هنگام اسکن اجرا نکنید
-
🎵 فایل‌های رسانه‌ای: اگه پوشه فقط شامل ویدئو یا موسیقیه، می‌تونید مستثنی کنید
-
⚠️ استثناها با دقت: در ایران که گاهی پشتیبانی رسمی محدود می‌شه، با دقت انتخاب کنید
تست و اندازه‌گیری واقعی
-
زمان اسکن کامل قبل و بعد رو ثبت کنید ⏱️
-
تعداد فایل‌های اسکن‌شده و مصرف CPU و I/O رو بررسی کنید
-
درصد افزایش سرعت بسته به سخت‌افزار متفاوته، اما در سیستم‌های متوسط تا ۳ برابر ممکنه
تله‌ها و اشتباهات رایج
❌ خاموش کردن Smart Optimization
باعث اسکن دوباره فایل‌ها می‌شه و سرعت کاهش می‌یابد
❌ افزودن بیش از حد استثناها
ممکنه امنیت رو به خطر بندازه
❌ تغییر پارامترهای ThreatSense بدون دانش
ممکنه هم امنیت و هم عملکرد سیستم رو تحت تأثیر قرار بده
⚠️ هشدار فوری یک تنظیمِ قاتل در ESET که درِ دستگاه‌تان را به‌روی هکرها باز می‌کند!
بعضی کاربران به اشتباه Smart Optimization یا ThreatSense رو طوری تغییر می‌دن که موتور فایل‌های جدید یا به‌روزرسانی شده رو بررسی نمی‌کنه 😱
در مقاله قبلی با عنوان «چند تنظیم ESET که فورا باید آن‌ها را بررسی کنید» مثال‌های واقعی و روش بازگردانی تنظیمات خطرناک آورده شده — حتما قبل از ادامه مطالعه کنید!
برنامه عملی ۷ روزه برای بهینه‌سازی
1️⃣ روز ۰: بکاپ تنظیمات و Restore point
2️⃣ روز ۱: اجرای اسکن کامل و ثبت زمان
3️⃣ روز ۲: فعال کردن Smart Optimization و ثبت آمار
4️⃣ روز ۳: محدود کردن اسکن آرشیوها
5️⃣ روز ۴: اضافه کردن 1-3 استثنای عملکردی
6️⃣ روز ۵: تنظیم اولویت و زمان‌بندی اسکن
7️⃣ روز ۶-۷: مقایسه آمارها، بازگرداندن تغییرات خطرناک و نهایی‌سازی
پرسش‌های متداول
-
❓ غیرفعال کردن اسکن آرشیوها ریسک دارد؟
فقط اگر فایل‌ها از منابع ناشناس میان، باید فعال بمونه
-
❓ همه فایل‌های بزرگ را مستثنی کنم؟
خیر، فقط فایل‌های کاملاً امن
-
❓ آیا روی نسخه سرور هم کاربرد دارد؟
بله، اما از طریق کنسول مدیریت و سیاست‌ها اعمال کنید
نتیجه‌گیری ✅
-
Smart Optimization فعال باشد
-
اسکن آرشیوها محدود شود
-
استثناهای عملکردی اضافه شود
-
اولویت پایین و زمان‌بندی مناسب رعایت شود
-
اندازه‌گیری قبل و بعد انجام شود
با این روش، در بسیاری از سیستم‌ها سرعت اسکن بین ۲ تا ۳ برابر افزایش پیدا می‌کند 💪